Άγνωστα Στοιχεία για τις Δασικές Πυρκαγιές στην Ελλάδα (Αναλυτικοί Πίνακες)

 

Πόσα στρέμματα δασικών εκτάσεων έχουν καεί στη χώρα μας από το 1955 ως το 2010

Στο εξαιρετικό βιβλίο των εκδόσεων «iων» «ΠΥΡΟ-ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΑΣΙΚΩΝ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ ΣΕ ΕΝΑ ΜΕΤΑΒΑΛΛΟΜΕΝΟ ΚΛΙΜΑ» (ΚΩΣΤΑΣ Δ. ΚΑΛΑΜΠΟΚΙΔΗΣ – ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ – ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΓΛΙΓΛΙΝΟΣ) υπάρχει ένας πίνακας με τα στατιστικά στοιχεία των δασικών πυρκαγιών στη χώρα μας από το 1955 ως το 2010. Οι καμένες εκτάσεις έχουν υπολογιστεί σε εκτάρια. Το εκτάριο είναι μονάδα μέτρησης επιφανειών και ισούται με 10 στρέμματα. Συνεπώς για να υπολογίσετε τα καμένα στρέμματα των δασικών εκτάσεων προσθέστε ένα μηδενικό στο τέλος κάθε αριθμού.

 

Έτσι π.χ. το 1955 κάηκαν 68.570 στρέμματα δασικών εκτάσεων, το 1975 209.555 και το 2007 2.257.340 στρέμματα. Παρατηρούμε ότι η πρώτη χρονιά που οι δασικές πυρκαγιές ξεπέρασαν τις χίλιες,  ήταν το 1965 (1.187 φωτιές) ενώ ο αριθμός τους, με εξαίρεση το 1983 και το 1991, μετά το 1979, είναι δυστυχώς τριψήφιος. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να αυξάνεται κατά πολύ η έκταση των καμένων δασών. Για πρώτη φορά ξεπέρασε το 1 εκατομμύριο στρέμματα το 1985 (1.054.000) ενώ το θλιβερό ρεκόρ της πρωτιάς κατέχει το έτος 2007 (2.257.340 στρέμματα). Και φέτος, δυστυχώς, τα πράγματα δεν είναι καθόλου καλά. Μέχρι σήμερα (8/8/2021) όπως διαβάσαμε έχουν καεί από την αρχή του χρόνου περίπου 950.000 στρέμματα δασικών εκτάσεων και δυστυχώς ο αριθμός αυτός θα μεγαλώσει ως το τέλος του έτους, ελπίζουμε και ευχόμαστε όχι πολύ…

 

Δασική Υπηρεσία – Κλιματική Αλλαγή – Ανεμογεννήτριες

Κομβικό έτος για τις δασικές πυρκαγιές ήταν το 1998. Τότε έγινε η «μεταφορά» της δασοπυρόσβεσης από τη Δασική Υπηρεσία η οποία την είχε δια νόμου από το 1914, στην Πυροσβεστική Υπηρεσία. Η επίσημη αιτιολογία της κυβέρνησης Σημίτη που έκανε αυτή τη «μεταφορά» ήταν «λόγοι οικονομίας». Η ανάληψη της δασοπυρόσβεσης από την Πυροσβεστική Υπηρεσία έχει συζητηθεί πάρα πολύ και εξακολουθεί να συζητείται μέχρι σήμερα. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι πρόκειται για μεγάλο λάθος καθώς η Δασική Υπηρεσία (που σημειωτέον ιδρύθηκε το 1836) γνωρίζει καλύτερα τα δάση και θα ανταποκρινόταν καλύτερα σήμερα στο έργο της δασοπυρόσβεσης. Στελέχη της Δασικής Υπηρεσίας αναφέρουν ότι η Ελλάδα ήταν η πρώτη χώρα που δημιούργησε «σώμα» δασοκομάντος (1993). Πρόκειται για Ειδικές Αερομεταφερόμενες Δυνάμεις Δασοπροστασίας που είχαν σημαντική συμβολή στην κατάσβεση δασικών πυρκαγιών χάρη στις ταχύτατες επεμβάσεις και την ευέλικτη δράση τους. Οι πρώτοι είχαν εκπαιδευθεί στο Κέντρο Εκπαιδεύσεως Ειδικών Δυνάμεων από Καναδούς συναδέλφους τους. Το 1997 για λόγους οικονομίας το σώμα των δασοκομάντος που ονομάστηκαν έτσι και για ψυχολογικούς λόγους καταργήθηκε. Αντίθετα σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες που ακολούθησαν τη χώρα μας και ίδρυσαν αντίστοιχα σώματα (π.χ. Ισπανία) οι δασοκομάντος εξακολουθούν να υπάρχουν και να ενεργούν με μεγάλη επιτυχία.

Πολύς λόγος γίνεται επίσης για την κλιματική αλλαγή. Η έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (Intergovernmental Panel on Climate Change, IPCC) καταλήγει στο συμπέρασμα ότι αν δεν ληφθούν μέτρα η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη ως το τέλος του 21^ου αιώνα θα είναι σημαντική. Πόσο όμως αυτό θα επηρεάσει τις δασικές πυρκαγιές (σε θέματα συχνότητας πυρκαγιών, καμένων εκτάσεων, θερμικής έντασης και συχνότητας του φαινόμενου); Όπως γράφουν οι Κ. Καλαμποκίδης, Ν. Ηλιόπουλος και Δ. Γλιγλίνος, «η συμπεριφορά της φωτιάς είναι ένα προϊόν πολυπαραγοντικών αλληλεπιδράσεων που περιλαμβάνουν περίπλοκες συσχετίσεις μεταξύ διαφορετικών παραγόντων της βιόσφαιρας και της ατμόσφαιρας». Πάντως δεν μπορούμε να κατηγορούμε την κλιματική αλλαγή (η οποία άλλωστε είναι κάτι που βρίσκεται σε εξέλιξη και δεν γνωρίζουμε την ακριβή «πορεία» της) για το ότι αδυνατούμε να σβήσουμε μία φωτιά στην Αττική με ανέμους 2-3 μποφόρ η οποία στη συνέχεια καίει τεράστιες δασικές εκτάσεις. Ούτε οι συγκρίσεις και οι συμψηφισμοί από κάθε πλευρά προσφέρουν κάτι. Όντως ο τωρινός καύσωνας είναι ο χειρότερος που έχει βιώσει η χώρα. Ωστόσο η ΕΜΥ αλλά και Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών με το meteo.gr είχαν ενημερώσει έγκαιρα.

Παραθέτουμε πάντως ενδεικτικά πίνακες με τις συνθήκες που επικρατούσαν κατά τις πυρκαγιές του 2007 και ο καθένας ας βγάλει τα συμπεράσματά του…

Τέλος, πολύς λόγος γίνεται για την αιολική ενέργεια και τις ανεμογεννήτριες. Το Σύνταγμα της Ελλάδας (άρθρο 117, παρ. 3) είναι σαφές:

«Δημόσια ή ιδιωτικά δάση και δασικές εκτάσεις που καταστράφηκαν ή καταστρέφονται από πυρκαγιά ή που με άλλο τρόπο αποψιλώθηκαν ή αποψιλώνονται δεν αποβάλλουν για το λόγο αυτό το χαρακτήρα που είχαν πριν καταστραφούν, κηρύσσονται υποχρεωτικά αναδασωτέες και αποκλείεται να διατεθούν για άλλο προορισμό».

Όμως το Συμβούλιο της Επικρατείας το 2012 με εισηγήτρια την Πρόεδρο της Δημοκρατίας κυρία Αικατερίνη Σακελλαροπούλου άναψε το «πράσινο φως» για την υλοποίηση αιολικού σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας σε αναδασωτέα έκταση, στη θέση Μελίσσι του Δήμου Θίσβης Βοιωτίας, κρίνοντας τη σχετική εγκατάσταση, υπό προϋποθέσεις, συνταγματικά επιτρεπτή. Τώρα, ποιες είναι οι προϋποθέσεις και αν τηρούνται κάθε φορά, σίγουρα δεν είναι ξεκάθαρο…

Επίλογος

Οι φετινές πυρκαγιές έδειξαν και στους τελευταίους αδιάφορους ότι η κατάσταση ξεπέρασε και το απροχώρητο. Θα πρέπει επιτέλους όλα τα κόμματα να καθίσουν σ’ ένα τραπέζι και αφήνοντας στην άκρη τις μικροπολιτικές σκοπιμότητες να πάρουν δραστικές αποφάσεις για το μέλλον. Ενίσχυση των εναέριων πυροσβεστικών μέσων, προσλήψεις πυροσβεστών, καθαρισμός των δασικών εκτάσεων για τους καλοκαιρινούς μήνες, επάνδρωση πυροφυλακίων, περιπολίες στα δάση ακόμα και από άνδρες και γυναίκες των Ενόπλων Δυνάμεων, συνεχής επαγρύπνηση, αυστηροποίηση των ποινών για εμπρησμούς κλπ., νομίζουμε ότι είναι αυτονόητα. Παραφράζοντας ένα εξαιρετικό σύνθημα που είχαμε ακούσει πριν λίγα χρόνια: «το πράσινο έφτασε στο βαθύ κόκκινο». Ήδη βρισκόμαστε στην ώρα μηδέν. Και όσοι/όσες δεν μπορούν ή δεν θέλουν, υπάρχουν και τομείς στους οποίους μπορεί να πετύχουν, αν στην πολιτική δεν τα καταφέρνουν ή κάνουν αυτό που θέλουν, κι όχι εκείνη που πρέπει…

 

 

Πηγές:

• ΚΩΣΤΑΣ Δ. ΚΑΛΑΜΠΟΚΙΔΗΣ – ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ – ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΓΛΙΓΛΙΝΟΣ, «ΠΥΡΟ-ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΑΣΙΚΩΝ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ ΣΕ ΕΝΑ ΜΕΤΑΒΑΛΛΟΜΕΝΟ ΚΛΙΜΑ», Εκδόσεις ίων, 2012.
• Π. ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ, «Προστασία Δασών από Πυρκαϊές», ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΙΩΝ», 1997